اثر تراکم بوته و نسبت اختلاط بر عملکرد کشت مخلوط ذرت شیرین (Zea mays L. var Saccharata) و ماش سبز(Vigna radiata L.)

به منظور ارزیابی عملکرد بلال و دانه قابل کنسرو ذرت شیرین (Zea mays L. var. Saccharata)و میزان تولید محصول جانبی این زراعت (علوفه) در تک کشتی و مخلوط با ماش سبز (Vigna radiata L.)، آزمایشی در تابستان سال ۱۳۸۵ در منطقه ورامین به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تراکم بوته با سه سطح کم (D1)، متوسط (D2) و زیاد (D3) به ترتیب 6، 8 و10 بوته در مترمربع برای ذرت شیرین رقم S.C. 403 و10، 20 و30 بوته در مترمربع برای ماش رقم پرتو در کرت‌های اصلی و 5 سطح نسبت اختلاط ذرت شرین- ماش شامل 100 : 0 (P1)، 75 :25 (P2)، 50 :50 (P3)، 25 :75 (P4) و 0 :100 (P5) در کرت‌‌های فرعی قرار داده شدند. در نمونه برداری زمان برداشت، محصول اقتصادی گیاه اصلی و صفات کمی در اجزای مخلوط شامل ارتفاع بوته، تعداد پاچوش‌ها، شاخص سطح برگ، وزن خشک اندامﻫﺎی گیاهی و ماده خشک کل، به علاوه عملکرد بلال قابل کنسرو و اجزای عملکرد ذرت شیرین و ماش اندازه گیری شدند. برای تعیین تیمار برتر کشت مخلوط، شاخص‌های ارزیابی مانند ضریب ازدحام نسبی، شاخص رقابت و نسبت برابری زمین محاسبه شدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تراکم بوته بر صفات ارزیابی شده تأثیر معنی‌داری نداشت ولی اثر نسبت‌های اختلاط ذرت شیرین- ماش معنی‌دار بود (P<0.01). بر این اساس نسبت اختلاط 75 :25 (ذرت شیرین- ماش) به عنوان نسبت اختلاط برترتعیین شد، ذرت شیرین در این نسبت بالاترین وزن خشک ( 9/690 گرم در متر مربع)، بیشترین عملکرد علوفه خشک(2/387 گرم در متر مربع)،بالاترین عملکرد بلال قابل کنسرو ( 14/1241 گرم در متر مربع) و اجزای عملکرد بلال را در کشت مخلوط به خود اختصاص داد. بررسی شاخص‌های ارزیابی کشت مخلوط نیز نشان داد که این نسبت در تراکم کم (D1P2) نسبت برابری زمین معادل 03/1 و 09/1 ، به ترتیب برای عملکرد ماده خشک (قبل از برداشت بلال) و عملکرد علوفه کل (پس از برداشت بلال)، بالاتر از تک کشتی و سایر تیمارهای مخلوط قرار گرفت. به این ترتیب به نظر می‌رسد که برای پر کردن خلاء زمانی بین دو کشت متوالی پاییزه کشت مخلوط گیاهان گرما پسندی مانند ماش و ذرت شیرین که دوره رشدی کوتاه دارند، مناسب می‌باشد.